Nhiếp ảnh có nên sắp đặt?

Sắp đặt trong nhiếp ảnh là chuyện hết sức bình thường, nó giúp nhiếp ảnh gia luôn ở thế chủ động khi sáng tác. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp quá lạm dụng phương pháp này.

Cộng đồng nhiếp ảnh Việt Nam những năm gần đây phát triển mạnh mẽ. Phần nào nhờ vào sự phát triển của công nghệ khiến người dùng dễ dàng tiếp cận với máy ảnh hơn. Thiết bị đã đủ, kiến thức về nhiếp ảnh có thể tìm thấy ở bất kỳ đâu, từ YouTube, Google đến những cộng đồng nhiếp ảnh. Việc còn lại là tập luyện, thực hành, áp dụng thường xuyên hơn.

Ảnh sắp đặt (set-up) là một trong số những cách như vậy. Nghệ thuật luôn được mỗi người cảm nhận theo một cách hoàn toàn khác nhau. Và ảnh set-up cũng không ngoại lệ, có người ủng hộ có người gay gắt.
Thế nào là ảnh sắp đặt?

“Ảnh sắp đặt là ảnh được chụp mà nội dung của nó được kiểm soát, điều chỉnh theo ý tưởng của nhiếp ảnh gia. Người chụp hoàn toàn chủ động trong từng cú bấm máy”, nhiếp ảnh gia P.T định nghĩa về phương thức chụp ảnh này.

Trong thể loại ảnh sản phẩm, thời trang, macro… set-up là công đoạn tốn nhiều thời gian nhất. Tỉ mỉ trong từng chi tiết từ ánh sáng, bố cục đến kỹ thuật và thần thái. Người chụp ảnh trong trường hợp này bắt buộc phải có kỹ thuật để làm chủ mọi thứ.

Khác với chụp ảnh thời trang và sản phẩm, nhiếp ảnh cuộc sống cần thứ gọi là khoảnh khắc. Bắt được một khoảnh khắc đáng giá trong nhiếp ảnh luôn là mơ ước, là đam mê của rất nhiều người chơi. Tuy nhiên không phải ai cũng may mắn, sẵn sàng để chụp được.

Vì vậy set-up trong ảnh đời sống được xem là một phương pháp hỗ trợ tốt cho nhiếp ảnh gia rút ngắn thời gian thể hiện ý tưởng, cái tôi nghệ thuật của mình. Những người theo chủ nghĩa hoàn hảo, không chấp nhận đánh đổi những lỗi về ảnh để lấy tính khoảnh khắc cũng thường áp dụng phương pháp này để tái hiện lại khoảnh khắc đó.

Set-up ảnh với mục đích tạo sân chơi lành mạnh, trao đổi kinh nghiệm, giao lưu hội nhóm.

Với những người mới bắt đầu đến với nhiếp ảnh, set-up là phương pháp học nhanh nhất. “Những lý thuyết thu thập được sẽ mãi nằm trên sách vở nếu bạn không áp dụng. Đặc biệt là trong nhiếp ảnh, thật khó để hình dung khẩu độ sẽ ảnh hưởng thế nào nếu bạn không thử chụp”, nhiếp ảnh gia A.T cho biết.

“Lâu lâu anh em trong hội nhiếp ảnh tụ tập lại rủ nhau đi chụp. Chụp phố, chụp đường, chụp cảnh cũng chán. Nhóm rủ nhau bàn ra một ý tưởng, set-up rồi cũng thi thố chụp. Những lúc như thế chúng tôi có cơ hội trao đổi với nhau nhiều hơn về nhiếp ảnh”, A.T chia sẻ thêm.
Sắp đặt quá tay

Trước đây từng có nhiếp ảnh gia X đạt giải thưởng lớn ở nước ngoài với bức ảnh chim mẹ cho chim con ăn. Bố cục, ánh sáng, màu sắc của bức ảnh quá hoàn hảo. Tuy nhiên những chú chim này quá nhỏ khiến nhiều người nghi ngờ việc nhiếp ảnh gia này đã dán keo vào chân những chú chim nhỏ để dụ chim bố/mẹ đến.

Rồi những câu chuyện về thiếu nữ người Chăm ăn vận lòe loẹt, xanh đỏ, phi thực tế đi trên đồi cát đội nước, rồi thì thả cá vào hồ nước nằm chờ chim bói cá phi xuống ăn cho đến chích chết côn trùng để chụp macro… đã khiến nhiếp ảnh trở nên xấu đi.

Sẽ mất rất nhiều thời gian để bắt gặp được khoảnh khắc tương tự như vậy nếu không sắp đặt. Ảnh:Joe Sirisak Boakaew.

“Set-up là tái tạo lại khoảnh khắc thật có trong cuộc sống. Vì vậy cần sắp đặt thế nào cho tự nhiên nhất, logic nhất, thực tế nhất. Và hiển nhiên là không thể bất chấp tất cả để có một tấm ảnh như vậy.

Đáng buồn hơn là nhiều nhiếp ảnh gia sử dụng ảnh set-up để đi thi, khi được giải họ khẳng định đây là khoảnh khắc. Ảnh sắp đặt không hề xấu, không việc gì phải né tránh”, nhiếp ảnh gia A.T chia sẻ.

Có những người dân đã vô tình trở thành những người mẫu không chuyên và kiếm sống bằng nghề này. Trẻ em Tây Bắc sẽ yêu cầu bạn trả tiền nếu muốn chụp ảnh, lão đánh cá Hồ Trị An nhận chèo thuyền quăng lưới, giữa trưa nắng vì bạn, đồng bào Tây Nguyên có thể đánh cồng chiêng tạo dáng cho bạn chụp ảnh. Những tư thế, những địa điểm mà họ không bao giờ thực hiện trong cuộc sống thường nhật.

“Tôi ủng hộ việc sắp đặt trong nhiếp ảnh, điều đó không sai, nhưng quá lạm dụng thì thật không hay, thử tượng tượng nếu một bức ảnh chiến trường được setup thì nó sẽ mang giá trị gì?”, nhiếp ảnh gia P.T cho biết.
 Sắp đặt trong nhiếp ảnh là một chuyện hết sức bình thường, nó giúp nhiếp ảnh gia luôn ở thế chủ động khi sáng tác. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp quá lạm dụng phương pháp này.